Азық-түліктерді консервілеу немесе ботулизммен қалай ауырмауға болады
Консервирование продуктов или как не заболеть ботулизмом 24.09.2018

Ең қауіпті микробтар арасынан тағамдық уланулар туғызатын Clostridiumbotulinum болып табылады. Ол табиғатта кеңінен таралған. Топырақта жиі кездеседі. Ол бірінші шұжық өнімдерінде табылған шұжық, ол 1895 жылы улануды туғызды.  Оттегіссіз, үй тұздалған тағамдар, сонымен қатар шұжықтар, майлы тауық еті, ірі балықтар сапасыз консервілеуден улану мүмкіндігі болады. Осындай консервіленген өнімдерде ботулотоксиннің жиналуы, ол өте күшті уллы заттар болып табылады. Оның әсері химиялық уллы заттардан асып түседі.

       Ботулизм – қауіпті ауру, ол орталық және вегативтік жүйке жүйесін зақымдайтыны сипатталады. Өйткені ересек науқасқа "ботулизм" диагнозы бірден қоюға қиын, онда материалда токсинді табуға зерттеледі. Бактериологиялық зерттеу үшін материалды зәр, нәжіс және құсық массалары, науқастың асқазан мен ішек ішіндегісін  шайынды суы (ботулизмнің ерте кезеңі), сонымен қатар күдікті тағам зерттеледі. Ақ тышқандарға ішастарішілік дәрі құю  арқылы тышқандарға енгізіледі, науқастың қан сарысуын центрифугалаудан кейін А, В, С, Е, F үлгідегі ботулинге қарсы сарысу қоспаларында жүргізіледі.

Зерттеу 4 күнде жүргізіледі. Бұл уақытта, науқастың ауруынан антитоксин үлгісімен қорғалмаған тышқандар өледі. Науқастың қанының құрамында токсин үлгісіне сәйкес келетін сарысуы егілсе тышқандар тірі қалады.  

Анықталған титрлер антиденелердің өңделуі, бұл токсиннің белгісіз дозасына байланысты серологиялық зерттеулер жүргізілмейді.

ҚР ДСМ ҚДСК "ҰСО" ШЖҚ РМК Ақмола облысы бойынша филиалының бактериологиялық зертханасына "Ботулизм" диагнозымен 4 сынама жеткізілді, оның ішінде 1938 жылғы М.науқастан асқазаннан   шайынды су, ол үй дайындалған конервілерді (баялды) пайдаланған. Осы науқаста ботулотоксин - Clostridiumbotulinum түрі C бөлінген, содан кейін ботулинге қарсы сарысу егілді. Науқас жазыла бастады. Қалған жағдайлары анықталған жоқ.

       Ботулизм ауруының алдын-алу өндірісте консервілерді қатаң технологиялық режимдерді  қатаң сақтауы керек. Орталықтандырылған өндірістік тамақ өнімдерін қайта өңдеу, консервілеу және сақтау жүйесіне дейін халық үшін азық-түлік қауіпті мүмкіндігін жоққа шығаруды іс жүзінде жүзеге асырылады.

     Өндіріс технологиясы қауіпті ғана бұзылуы мүмкін (жеткіліксіз экспозиция термиялық өңдеу кезінде сақтамау, температуралық режимін және т. б.). Әсіресе маңызды оларды пайдалану алдында консервілерді тексеру, банкаларға қатаң санитарлық бақылау жасау.

     Негізгі қауіпті ет және балық өнімдері, әсіресе көкөніс, саңырауқұлақ және жеміс-жидек консервілер мен үйде дайындалған өнімдері төндіреді. Ботулотоксиннің уланудың алдын алу үшін, тұтастығы бұзылған, қақпағы тот басқан, өзіне тән иісі немесе консистенциясы өзгертілген азық-түлік консервілерін тұтынуға жол бермеу. Сонымен қатар, атап айтқанда, консервілерді, шұжық, тауық етін, ысталған өнімдер, оларды төмен температурада қатаң сақтау ережелерін сақтауға.

    Консервациялау және ыдысқа орналастыру үшін оларды толығымен ластанғандары алынып тасталсын,  яғни барлық азық-түлік және ыдыс консервациялау алдында жақсы жуылуы керек.

     Ботулизм пайда болған жағдайлары кезінде, ауруды тудырған азық-түлік, алынады және жоюға жатады. Азық-түлікті пайдаланған барлық адамдар медициналық бақылауды 10 күн ішінде өтуі керек және ботулинге қарсы сарысу егіледі.






ҚР ДСМ ҚДСК «ҰСО» ШЖҚ РМК  Ақмола облысы бойынша филиалының бактериологиялық  зертханасының санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің дәрігері  И.Г.Кравцова дайындады.